Substancje psychoaktywne to substancje chemiczne oddziałujące na centralny układ nerwowy, bezpośrednio wpływające na pracę mózgu, wywołujące zmiany w postrzeganiu, świadomości, zachowaniu i nastroju. Są używane w medycynie (np. do łagodzenia bólu, jako leki przeciwdepresyjne), ale i prywatnie, w celu zmiany odczuwania (np. kawa, alkohol, narkotyki).
Istnieje możliwość uzależnienia od substancji psychoaktywnych, które sprowadza się do kontynuowania ich przyjmowania ze szkodą dla własnego organizmu. Oczywistym jest prezentowanie przez rodziców, pedagogów i wychowawców postawy promowania wartości, mających zapobiegać możliwości rozwoju uzależnień u młodzieży, oraz profilaktyka uzależnień.
Polecamy: Jak działają dopalacze?
Profilaktyka szkolna
W szkołach organizowane są programy, koncentrujące się na informowaniu, kształtowaniu umiejętności psychologicznych, i w założeniu – dojrzałej postawy wobec problemu uzależnień. Statystyki są jednak nieubłagane i wskazują na obniżanie się wieku inicjacji alkoholowej, zwiększa się także liczba uczniów sięgających po narkotyki. Odpowiednie wychowanie powinno się zaczynać w domu rodzinnym, a jego brak jest jednym z podstawowych powodów niepowodzenia profilaktyki szkolnej. Innym jest negatywny charakter jej założeń.
Modele profilaktyki
Profilaktyka negatywna jest nastawiona na zakazy. Wyróżnia się w niej 4 modele:
- model moralizujący – przenoszący ciężar odpowiedzialności za następstwa sięgania po środki psychoaktywne na wychowanka, który „wiedział co robi”;
- model intelektualizujący – głównym celem w tej koncepcji jest dostarczenie największej liczby informacji przy przekonaniu, że to ich brak jest przyczyną sięgania przez młodzież po substancje psychoaktywne;
- model biologizujący – zakłada, że problemy z uzależnieniem mają osoby o genetycznych predyspozycjach;
- model psychologizujący – stara się wskazać na nieodłączne powiązanie negatywnych, bolesnych emocji z ryzykiem sięgania po alkohol czy narkotyki; jest nastawiony na wsparcie emocjonalne.
Czytaj też: Wpływ używek na zdrowie po latach
Szanse
Jak uczynić nowoczesną profilaktykę bardziej skuteczną? Prócz moralizujących poleceń, powinna być bogata w racjonalną i szeroko pojętą wiedzę o substancjach i uzależnieniach, która pozwoli wykształcić prawidłową postawę wobec szkodliwych środków. Powinna uwzględniać całościową sytuację wychowanka, zaangażować środki przekazu medialnego, odpowiedzialnie potraktować zadanie, przed jakim stoi.
Przede wszystkim jednak liczą się wartości, jakie prezentują jednostki. Każdy z nas, jako członek rodziny, może wpływać na jej charakter i kształtować wspólnie pozytywne wzorce i wartości. Każdy nauczyciel, pedagog, ksiądz czy starszy przyjaciel może stać się wzorem moralnym, uczyć swoim zachowaniem i postawą dojrzałości, obejmującej nie tylko stosunek do ryzyka uzależnień, ale i do świata.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
